ΛΟΓΟΘΕΡΑΠΕΙΑ ΚΑΙ Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΠΡΟΛΗΨΗΣ

 -Ποιος είναι ο λογοπεδικός;


Ο λογοπεδικός – λογοθεραπευτής – λογοπαθολόγος είναι ο επιστήμονας που ασχολείται με τις διαταραχές του λόγου και της επικοινωνίας σε παιδιά και ενήλικες. Μια από τις σημαντικότερες αρμοδιότητες με διάρκεια και συνέχεια στην καθημερινή πρακτική του είναι η πρόληψη αυτών των διαταραχών, που πραγματοποιείται μέσω πολλών και ποικίλων δράσεων.

Ο λογοπεδικός δραστηριοποιείται σε πολλούς τομείς των διαταραχών του λόγου και επικοινωνίας, στον προφορικό καθώς και στον γραπτό λόγο, της φωνής ,της ομιλίας καθώς και με λειτουργίες που σχετίζονται με την ομιλία, όπως είναι η μάσηση, η κατάποση και η ακοή.

Ο ρόλος του λογοπεδικού επεκτείνεται σε πολλούς τομείς:

Στην πρόληψη.
Στην αξιολόγηση και διάγνωση.
Στην θεραπεία και αποκατάσταση.
Στην έρευνα και στην επιστημονική μελέτη των διαταραχών επικοινωνίας.

- Λογοθεραπεία και ΠΡΟΛΗΨΗ

Στην επιστήμη της λογοθεραπείας, η πρόληψη σημαίνει τον έγκαιρο εντοπισμό και αντιμετώπιση των διαταραχών του λόγου και επικοινωνίας. Η πρόληψη είναι ιδιαίτερα σημαντική και εκτελείται σε διάφορα επίπεδα. Για παράδειγμα, ένα παιδί που παρουσιάζει επιβράδυνση στην ανάπτυξη του λόγου θα πρέπει να εξετασθεί και να αντιμετωπισθεί από τον ειδικό έγκαιρα, για να αποφευχθούν προβλήματα που μπορεί να αναπτυχθούν εάν το πρόβλημα συνεχισθεί.

Οι επιπτώσεις μιας καθυστέρησης στην ανάπτυξη του λόγου μπορεί να είναι σύνθετες και πολύπλευρες. Για παράδειγμα μπορεί να είναι γλωσσικές, μαθησιακές, κοινωνικές ή και συναισθηματικές. Η έγκαιρη αντιμετώπιση μπορεί να προλάβει αυτές τις δευτερογενείς επιπτώσεις.

Οι διαταραχές λόγου και επικοινωνίας συναντώνται περίπου στο 10% του παιδικού πληθυσμού ως αναπτυξιακές διαταραχές, ενώ το 60% αυτών των παιδιών εμφανίζει και προβλήματα στην ανάγνωση, γραφή, ορθογραφία και μαθηματικά. Ενδεικτικό της σοβαρότητας των διαταραχών λόγου είναι ότι η παγκόσμια βιβλιογραφία τις συσχετίζει με διαταραχές του συναισθήματος, της συμπεριφοράς και της κοινωνικής ένταξης. Η πιο ουσιαστική παρέμβαση είναι η πρόληψη των διαταραχών του λόγου και της επικοινωνίας.
Από την άλλη, μια φυσιολογική κατάσταση όπως είναι να μεγαλώνει ένα παιδί σε δίγλωσσο περιβάλλον, μπορεί από μόνη της να μην είναι ’’πρόβλημα’’, αλλά να οδηγεί σε δυσκολίες εάν οι γονείς και οι εκπαιδευτικοί δεν είναι ευαισθητοποιημένοι για το πώς να διαχειριστούν κάποιες σημαντικές πτυχές, σε κατά τ΄ άλλα φυσιολογικές καταστάσεις.


- Ποια είναι η Φυσιολογική Ανάπτυξη Λόγου και Οµιλίας:

0-6 µηνών: Το µωρό παράγει ήχους. Όταν ακούει ήχους, αντιδρά στρέφοντας το κεφάλι.

6-12 µηνών: Καταλαβαίνει απλές οδηγίες, ακούει όταν το φωνάζουµε και λέει .µαµά, µπαµπά.

12-18 µηνών: Καταλαβαίνει απλές οδηγίες και προτάσεις, λέει νέες λεξούλες, κατονομάζει οικεία αντικείμενα και πρόσωπα.

18 µηνών-2 ετών: Καταλαβαίνει σύνθετες οδηγίες(π.χ. .Πάρε το βιβλίο και βάλτο στο τραπέζι.),λέει µικρές προτάσεις (2-3 λέξεων).

2 ετών-3 ετών: Λέει προτάσεις µε 4 - 5 λέξεις,κάνει ερωτήσεις, χρησιμοποιεί πληθυντικό και προθέσεις, καταλαβαίνει απλές ιστορίες.

3 ετών-4 ετών: Έχει σωστή γραµµατική και σύνταξη, έχει καθαρή άρθρωση (αν και κάποια παιδάκια δεν λένε ακόµα καθαρά το Ρ. ή Σ.).


-Ενδεικτικά παραδείγματα περιστατικών που χρήζουν λογοθεραπευτικής αγωγής:

Ένα µωρό 12 µηνών που δεν παράγει ήχους.
Ένα παιδί 2,5 - 3 ετών που λέει µόνο 20 έως 25 λέξεις και δεν κάνει απλές προτασούλες.
Ένα παιδί που τραυλίζει (π.χ. .µπ-µπ-µπαµπά.).
Ένα παιδί 4-5 ετών που µπερδεύει γνωστές και εύκολες λέξεις (π.χ. .λάλα. αντί για .γάλα.).
Ένα παιδί άνω των 6 ετών που µιλάει ψευδά.
Ένα παιδί του δηµοτικού που δεν λέει το .ρ. και το .σ.
Ένα παιδί µε υπερκινητικό σύνδροµο.
Ένα παιδί µε προβλήµατα φωνής (π.χ. οζίδια στις φωνητικές χορδές).
Ένα µωρό µε περιγεννητικές ανωµαλίες.
Ένα µωρό µε κληρονοµική προδιάθεση για ανωµαλίες στο λόγο και την επικοινωνία.
Ένα παιδί µε πρόβληµα στην ακοή.
Ένα παιδί µε κάποιο σύνδρομο (π.χ. αυτισμό)

Αρκετοί γονείς δεν έχουν συνειδητοποιήσει τη σημασία της σωστής εξέλιξης του λόγου στα παιδιά τους. Σε πολλές περιπτώσεις θεωρούν ‘’χαριτωμένη’’ τη λανθασμένη οµιλία του παιδιού και διασκεδάζουν ακούγοντάς το. Άλλοτε πάλι έχουν από τα παιδιά τους λιγότερες για την ηλικία τους απαιτήσεις.

Αντιμετωπίζοντας το λόγο ως έκφραση της νοητικής και συναισθητικής ανάπτυξης του παιδιού, ανάλογα µε το ηλικιακό του επίπεδο, θα πρέπει να βρισκόσαστε σε εγρήγορση, για να µπορέσουµε έγκαιρα να αντιμετωπίσουν την οποιαδήποτε δυσκολία, αποκλείοντας µια πιθανή αποκλίνουσα ανάπτυξη, τόσο στους ψυχολογικούς τομείς, όσο και στους τομείς της μάθησης και επικοινωνίας.

Η ανεπάρκεια του λόγου κατά την νηπιακή ηλικία, εάν δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα και υπεύθυνα, λειτουργεί αρνητικά στην διαμόρφωση της προσωπικότητας του παιδιού και στην ψυχική του εξέλιξη .

Οι μαθησιακές δυσκολίες που αντιμετωπίζουν πολλά παιδιά του δημοτικού και του γυμνασίου είναι σε πολλές περιπτώσεις απόρροια προβλημάτων Λόγου και Ομιλίας που δεν έχουν αντιμετωπιστεί σωστά




-Διαταραχές

Ο λογοπεδικός ασχολείται με τις εξής διαταραχές:

Ειδικές Αναπτυξιακές Διαταραχές λόγου/ Ειδικές γλωσσικές Διαταραχές

Αναπτυξιακές αρθρωτικές διαταραχές(δυσαρθρία, δυσπραξία, γναθοπροσωπικές ανωμαλίες )

Διαταραχές ροής (τραυλισμός)Διαταραχές φωνής

Διαταραχές γραπτού λόγου

Πραγματολογικές διαταραχές (νοητική στέρηση, αυτισμός)

Νευρολογικές παθήσεις (σύνδρομα, εγκεφαλική παράλυση, εγκεφαλικές κακώσεις, εκφυλιστικές νευρολογικές παθήσεις)

Διαταραχές κατάποσης

Βαρηκοΐα- κώφωση

Λαρυγγεκτομή

Αφασία ενηλίκων



-Τι πρέπει να κάνει ο γονιός εάν ανησυχεί για . την ανάπτυξη του λόγου του παιδιού του;

Ο γονιός συνήθως είναι σε ετοιμότητα όσον αφορά την ανάπτυξη του παιδιού του. Η ανάπτυξη του λόγου και της επικοινωνίας είναι ένας τομέας που απασχολεί αρκετά του γονείς και εάν παρατηρήσουν κάποια δυσκολία στο παιδί τους, γρήγορα αρχίζουν να διερευνούν τι πρέπει να κάνουν.
Ο γονιός είναι σε πρωταγωνιστική θέση για να βοηθήσει το παιδί, αυτός είναι που:

Θα μάθει

Θα ρωτήσει

Θα συγκρίνει

και θα αποφασίσει ποιος είναι ο καλύτερος δρόμος να ακολουθήσει , σε συνεργασία με τους ειδικούς που θα εμπιστευτεί. Ο γονιός θα πρέπει να έχει υπόψη του πόσο σημαντική είναι η δικιά του συμβολή στην πρόληψη, έτσι ώστε να την διεκδικήσει και ότι το µικρό πρόβληµα στην ομιλία που αντιμετωπίζει το παιδί σήµερα, µπορεί να γίνει µεγάλο αύριο!


Μιχάλης Αραμπατζής
Σωτηρία Παδαρνίτσα
Λογοπεδικοί – Ειδικοί Παιδαγωγοί

Άρθρο στο περιοδικό του Ιατρικού Συλλόγου Πέλλας <<Ο ΣΚΕΠΤΟΜΕΝΟΣ ΙΑΤΡΟΣ>> ΑΠΡΙΛΙΟΣ-ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2009